Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Iris foetidissima & Viscum album subsp. album

fotò
fotò
Coutello(-pudènto)

Iris foetidissima

Iridaceae

Noms en français : Iris fétide, Iris gigot.

Descripcioun :
Aquesto coutello trachis en mato dins li relarg fres, souvènt proche d'aigo. Fai de flour pas trop grando en raport emé sa taio e la de si fueio (tambèn larjo fin qu'à 4 cm). Fai de poulìdi grano coulour d'arange que se vèson de tèms en ivèr, alor que la flourido èi pulèu courteto.

Usanço :
La coutello-pudènto, coume tóuti li planto de sa famiho, èi di proun empouisounanto. Soun pulèu li bèsti que, de cop que i'a, s'empouisounon emé lou fen seca. Caup d'alcalouïde dangeirous que dounon de fouiro sanguinouso. De la touca pòu faire de dermatito.

Port : Grando erbo
Taio : 50 à 80 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Iris
Famiho : Iridaceae


Ordre : Aspargales

Coulour de la flour : Vióuleto
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 5 à 6 cm
Flourido : Printems - Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 700 m
Aparado : Noun
Mai à juliet

Liò : Bos fres - Ribiero - Baragno - Órle de bos
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Iris foetidissima L., 1753

fotò
fotò
Visc

Viscum album subsp. album

Santalaceae Viscaceae

Àutri noum : Viscle, Amendoulié, Grivello, Visc-d'amelié, Visc-de-poumié.

Nom en français : Gui des feuillus.

Descripcioun :
Lou visc es un parasite d'aubre. Aquéu d'aqui s'atrovo sus li fuiaru, majamen l'aliguié e l'acinié, mai peréu sus l'amélié, l'amelanchié, la piboulo...

Usanço :
Au nostre, s'emplegavo subretout pèr adouba la viscado pèr fin d'aganta l'auceliho (fau faire couire li "grano" dins l'aigo). A d'ùni prouprieta medicinalo e veterinàri : servié à passa tèms pèr faire avourta o desliéura li bèsti (P. Lieutaghi, op.cit. p. 266). Dins leberoun èro utilisa contro l'ipertesuro. Mèfi pamens que li grano soun mourtalo (caup d'eterousido cardioutounico). Se dounavo pamens à manja i bèsti l'ivèr (fedo e cabro).

Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 10 à 60 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Viscum
Famiho : Santalaceae
Famiho classico : Viscaceae

Ordre : Santalales

Coulour de la flour : Jauno
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 2 à 3 mm
Flourido : Printèms Ivèr

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Remarco : fotò
Mars à mai

Liò : Parasito de fuiaru
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Viscum album subsp. album L., 1753

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
R
ges
CC
C
RR
CCC
CC
CC

Iris foetidissima & Viscum album subsp. album

C
CC
R
R
R
ges
ges
ges

Coumpara Coutello(-pudènto) emé uno autro planto

fotò

Coumpara Visc emé uno autro planto

fotò